84 lata temu, dnia 1 września 1939 roku wyszli na bój o Polskę żołnierze garnizonu Leszno, piechurzy 55. Poznańskiego Pułku Piechoty płk. Władysława Wiecierzyńskiego, ułani 17. Pułku Ułanów Wielkopolskich im. Króla Bolesława Chrobrego płk. Ignacego Kowalczewskiego oraz żołnierze Batalionu Obrony Narodowej  „Leszno” kpt. Franciszka Galicy.

Wybuch wojny zastał pułki w wyznaczonych rejonach do obrony na okres mobilizacyjnego rozwinięcia wojsk.

Od godzin porannych 1 września oddziały niemieckiego 13 i 14 Grenzuschutzu zaatakowały polskie posterunki Straży Granicznej. Jednak wcześniej, bo już w nocy z 31 sierpnia na 1 września dywersanci niemieccy przekroczyli granicę w pasie obrony 55. i 17. pułku.

1 września około godziny 9.00 w garnizonie u zbiegu ulic Bolesława Chrobrego i 17. Stycznia, w czasie ostrzału budynku Komendy Garnizonu dokonanego przez Niemców zginął pierwszy żołnierz 55. pułku strzelec Paweł Kaprykowski.

Drugiego dnia wojny pododdziały leszczyńskich pułków dokonały wypadów rozpoznawczych na teren III Rzeszy pod Wschowę [Fraustadt] i Załęcze [Konigsdorf].

Następnego dnia 55. pułk opuścił garnizon i rozpoczął wycofywanie w ogólnym kierunku na Warszawę.

W dniach 9-18 września żołnierze 17. i 55. pułku oraz BON „Leszno” uczestniczyli w największej bitwie kampanii polskiej nad Bzurą. W czasie ciężkich bojów 18 września przestał istnieć jako zwarty oddział 55. Poznański Pułk Piechoty. W nocy z 17 na 18 września dowódca pułku płk Wiecierzyński wydał ostatnie rozkazy. Nakazał zakopać sztandar, rozformował pułk i rozkazał małymi grupami przebijać się do Warszawy. Sam, ranny 20 września pod Modlinem dostał się do niemieckiej niewoli.

W tym samym czasie przestał istnieć jako oddział BON „Leszno” kpt. Galicy.

17. Pułk Ułanów Wielkopolskich, choć zdziesiątkowany, dotarł do stolicy i walczył w jej obronie do chwili kapitulacji.

Po klęsce wrześniowej żołnierze leszczyńskich pułków kontynuowali walkę z okupantem na wszystkich frontach wojny, płacąc wysoką cenę, przelaną krew i własne życie.

Dziś o ich czynach, bohaterstwie, zaświadczają zbiorowe i pojedyncze mogiły, rozsiane po całej Polsce na ich szlaku bitewnym w Bielawach, Piątku, we wsi Jasieniec.

Ich męstwo i poświęcenie dla pamięci potomnych zakute zostało w spiżu i kamieniu od Wschowy, Załęcza, Leszna, Poznania, Walewic po Warszawę. Zaświadczają również o tym „dęby katyńskie” posadzone w koszarach przy ulicy Racławickiej.

Opracował: Krzysztof Handke