AKTUALNOŚCI

Przypadająca 77. rocznica zdobycia Monte Cassino skłania do kilku refleksji.
Walki o przełamanie umocnionej Linii Gustawa, której najważniejszym punktem było wzgórze klasztorne na Monte Cassino toczyły się 5 miesięcy, od 17 stycznia do końca maja 1944 r.
Warunki, w których przyszło walczyć były bardzo różnorodne – od dłuższego napływu wód spływających z gór oraz śniegu w sezonie zimowym, po jałowy księżycowy krajobraz latem. Kampania włoska, jak żadna inna w Europie, zmobilizowała armie wielu narodów i kultur. Okrutny charakter walk dorównywał temu co było najgorsze na froncie wschodnim, natomiast straty przekraczały dane z frontu zachodniego.
W trwającej 129 dni serii czterech bitew o Monte Cassino, łączne straty walczących stron w rannych i zabitych wyniosły około 200 tys. żołnierzy – niemieckich, włoskich, francuskich, amerykańskich, brytyjskich, hinduskich, nowozelandzkich, polskich, kanadyjskich i południowoafrykańskich.
Warto pamiętać, że już w pierwszej bitwie (od 17 stycznia do 11 lutego), brali udział Polacy. Byli to żołnierze 1 Samodzielnej Kompanii Komandosów – dowodzonej przez mjr Smrokowskiego, którzy współdziałali z brytyjską 56 DP.
W bitwie o Monte Cassino, zwanej – piekłem dziesięciu armii, doniosłą rolę spełnił również 2 Korpus Polski gen. Władysława Andersa, który wziął udział w czwartej bitwie – w dniach od 12 do 19 maja. To żołnierze polscy pierwsi zatknęli flagę biało-czerwoną na zdobytych ruinach klasztoru. Zwycięstwo to okupione zostało wysokim kosztem. W sumie straty w zabitych i rannych wyniosły: 281 oficerów i 3503 żołnierzy.
Poległych i zmarłych z ran pochowano na cmentarzu, usytuowanym między klasztorem a wzgórzem "593", dwoma celami o które najzacieklej walczyli, leży ich tam 1054. W 1970 r. dołączył do nich, zmarły w Londynie, gen. Władysław Anders.

Autor: dr E. Śliwiński

Na przełomie stycznia i lutego 1945r. wojska 1. Frontu Białoruskiego wyszły nad środkową Odrę i podjęły walki o przyczółki na zachodnim brzegu rzeki. W lutym i marcu Armia Czerwona i Wojsko Polskie wyszły na szerokim froncie nad Odrę i Nysę Łużycką. Na podstawie postanowień jałtańskiej konferencji Wielkiej Trójki, linią rozgraniczenia wpływów wojsk alianckich w Europie miała być rzeka Łaba. Berlin - stolica nazistowskich Niemiec znalazła się więc w sowieckiej strefie działań wojennych. Plan operacji berlińskiej zatwierdzony w dniu 1 kwietnia 1945r. przez Józefa Stalina, wchodził w życie z dniem 16 kwietnia. Do realizacji operacji zostały wyznaczone 3 fronty: 1. Front Białoruski (1. FB) pod dowództwem marsz. Gieorgija Żukowa, 2. Front Białoruski (2. FB) dowodzony przez gen. Konstantego Rokossowskiego i 1. Front Ukraiński (1. FU), którym dowodził marsz. Iwan Koniew. Siły tych frontów liczyły ogółem ponad 2 500 000 żołnierzy, ok. 42 000 dział, moździerzy i wyrzutni rakietowych, ponad 5250 wozów pancernych oraz 7 500 samolotów.
Opanowanie Berlina miało polegać na obejściu miasta od północy i od południa z jednoczesnym uderzeniem od czoła. Głównym celem operacji było zdobycie Berlina i wyjście nad Łabę.
W operacji berlińskiej udział wzięły również jednostki Wojska Polskiego, które wspierały fronty rosyjskie. 1. Armia WP i 1. Korpus Lotniczy prowadziły działania w składzie 1. FB. Pozostałe siły zostały skierowane nad Nysę Łużycką jako wsparcie 1. FU.
W dniu 16 kwietnia 1945r. rozpoczęła się operacja berlińska. Po czterech dniach walk uzyskano wyraźny przełom w działaniach bojowych. Wróg z niezwykłą zajadłością walczył na swojej ziemi, czego przykładem mogą być walki na Wzgórzach Seelowskich i w rejonie Budziszyna na południu.
W dniu 21 kwietnia rozpoczęły się bezpośrednie walki na zewnętrznym pierścieniu Berlina, a cztery dni później stolica III Rzeszy została okrążona. Berlin, w dniu 29 kwietnia ogłoszono twierdzą i rozpoczęto przekształcać w berliński rejon umocniony. Załogę twierdzy tworzyły różne formacje, liczące ok. 300 000 żołnierzy. Ostatnim komendantem Berlina był gen. Helmut Weidling.
W warunkach beznadziejnej sytuacji polityczno-militarnej III Rzeszy politycy niemieccy podjęli próby rozmów z Aliantami. Ostateczne decyzje podjęło jednak dowództwo wojskowe.
W dniu 29 kwietnia 1945r. podpisano pierwszy akt kapitulacji niemieckiej Grupy Armii (GA) na froncie włoskim. Kapitulację przyjął dowódca wojsk sojuszniczych w obszarze Morza Śródziemnego, brytyjski marsz. Harold Alexander. Do niewoli dostało się ponad milion żołnierzy niemieckich.
W dniu 4 maja marsz. B. L. Montgomeremu, poddały się wojska niemieckie znajdujące się w północno-zachodnich Niemczech i Danii.
W dniu 5 maja złożyły broń oddziały niemieckie w południowych Niemczech, Tyrolu i w zachodniej Austrii.
W dniu 7 maja o godz. 2:41 w Reims został podpisany akt bezwarunkowej kapitulacji niemieckich sił zbrojnych i przerwania działań wojennych. Miało to nastąpić w dniu 8 maja o godz. 23:01 czasu środkowo-europejskiego. Na żądanie strony sowieckiej akt kapitulacji powtórzono w Berlinie w dniu 9 maja o godz. 0:16 czasu wschodnio-europejskiego.
Polski wysiłek militarny w końcowym okresie wojny obliczany jest na około 600 tys. żołnierzy. Ogółem w 1945r. w Wojsku Polskim w formacjach regularnych znajdowały się 54 dywizje i brygady, uzbrojone w 6060 dział i moździerzy, 1855 wozów pancernych i 890 samolotów.
W lipcu i sierpniu 1945r. na konferencji poczdamskiej przywódcy „Wielkiej Trójki” ustalili m.in. zasady polityki wobec Niemiec, uregulowanie problemów związanych z likwidacją skutków II wojny światowej i organizacją powojennej Europy.

Bibliografia:
Boje polskie 1939-1945, pod red. naukową Krzysztofa Komorowskiego. Warszawa 2009.
Dzieje oręża polskiego, pod red. Wiesława Jana Wysockiego. Warszawa 2000.
Szlakiem oręża polskiego, pod red. Wiesława Jana Wysockiego. Warszawa 2003.
Wojsko Polskie w II wojnie światowej, red. nauk. Edward Pawłowski i Zbigniew Wawer. Warszawa 2005.
II wojna światowa, pod red. Piotra Matusaka. Warszawa 2005.

Autor :ppłk Ryszard Najczuk

17 pułk ułanów wielkopolskich w 1929 roku obchodził 10 rocznicę sformowania. Z tej okazji w dniu 7 maja, święta pułkowego jednostki, odbyła się uroczysta zbiórka pułku konno w koszarach głównych (przy dzisiejszej ul. Racławickiej), wyprowadzenie sztandaru pułku oraz msza św. polowa na placu. Następnym akcentem było odsłonięcie na terenie koszar pomnika ku czci ułanów poległych w wojnie polsko-bolszewickiej 1920-1921. Honorowy patronat nad budową pomnika sprawował pierwszy dowódca pułku, ppor. w st. spocz. Edward Grabski. Na trzech marmurowych tablicach umieszczono 74 nazwiska poległych ułanów. Na tablicy środkowej w górnej części znajdował się napis „KU CZCI POLEGŁYM – KU PAMIĘCI ŻYJĄCYCH 6.I.1919 – 6.I.1929”. Niżej wyryto daty i miejsca najważniejszych wydarzeń z życia pułku: powstanie pułku, większe bitwy, powrót do Gniezna i przybycie do stałego garnizonu w Lesznie. Wyryto też nazwiska oficerów, podoficerów i ułanów nagrodzonych orderem Virtuti Militari.

Pomnik nie dotrwał do czasów współczesnych a nawet powojennych, ponieważ, po wybuchu II wojny światowej i wkroczeniu hitlerowców do Leszna, został przez nich bezpowrotnie zniszczony.

W latach 90-tych nastąpiło zdecydowane ożywienie współpracy żyjących, byłych żołnierzy 17 pułku ułanów z dowództwem i żołnierzami 69 pułku przeciwlotniczego, stacjonującego w byłych koszarach 17puł, jak również władzami samorządowymi regionu leszczyńskiego i lokalnymi działaczami społecznymi. We wrześniu 1994 roku przypadała 50 rocznica sformowania 69paplot. W obchody tego święta wpisała się inicjatywa członka Leszczyńskiego Klubu Myśli Obywatelskiej – Bolesława Szudejki, który czynił starania o zrekonstruowanie pomnika ku czci żołnierzy 17puł poległych w 1920 roku. Prace rekonstrukcyjne odbywały się pod nadzorem artysty plastyka Ireneusza Daczki. Wystosowano apel do mieszkańców województwa leszczyńskiego o finansowe wsparcie tej inicjatywy. Uroczystość odsłonięcia pomnika odbyła się w godzinach wieczornych 2 września w byłych koszarach 17puł im. Bartosza Głowackiego (lokalizacja pomnika podobna jak przedwojennego oryginału). W uroczystości tej wzięło udział wielu byłych ułanów, licznie przybyli mieszkańcy miasta oraz delegacje szkół z Bielaw i Rydzyny ze sztandarami (szkoły te noszą imię 17puł). Kompania honorowa wystąpiła w rogatywkach z żółtymi otokami i kopią sztandaru 17puł. Pomnik poświęcił ks. kapelan kpt. Bolesław Bugzel, nomen omen syn podoficera tego pułku, a odsłonięcia dokonali: por. w st. spocz. Henryk Sadowski, wojewoda leszczyński Eugeniusz Matyjas i inicjator rekonstrukcji pomnika Bolesław Szudejko. Końcowym akcentem uroczystości był apel poległych a delegacje złożyły wiązanki kwiatów i zapaliły znicze przy pomniku.

Nasze Stowarzyszenie wpisało jako jedno z zadań statutowych kultywowanie tradycji 17puł. Staramy się corocznie pamiętać w maju o święcie 17puł. W tym roku, w dniu 7 maja, delegacja naszego Stowarzyszenia oddała hołd żołnierzom tego pułku zapalając znicz przy zrekonstruowanym pomniku poświęconym żołnierzom 17puł poległym w 1920 roku.

Szanowni Przyjaciele i Sympatycy oraz Koledzy - Członkowie

naszego Stowarzyszenia

W związku z rozpoczętymi pracami rekonstrukcyjnymi pomnika poświeconego żołnierzom 55 Poznańskiego Pułku Piechoty zwracamy się z gorącym apelem o wsparcie finansowe lub materialne w odtworzeniu tego pomnika.

Zainteresowanych obejrzeniem zdjęć przedwojennych oryginalnego pomnika 55ppp zapraszamy do naszej GALERII. Kliknij tutaj.