AKTUALNOŚCI

8 kwietnia przypada 76. rocznica bitwy polskich przeciwlotników stoczona o stację i węzeł kolejowy Darnica przez 1 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej. W marcu 1944 roku, zgodnie z rozkazem dowódcy 1 Armii Polskiej gen. Zygmunta Berlinga jednostki polskie przegrupowały się koleją na Ukrainę w rejon Żytomierza i Berdyczowa.

Od 23 marca 1 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej pod dowództwem ppłk. Sokołowskiego, w składzie: dowództwo i sztab, 1 bateria (4 działa plot. 37 mm), 3 bateria (4 działa 85 mm), pluton ckm plot (5 ckm plot 12,7 mm), przemieszczał się po trasie: Smoleńsk, Briańsk, Darnica (przedmieścia Kijowa). 7 kwietnia dywizjon przybył do Darnicy. W nocy z 7/8 kwietnia o 0:45 nad Darnicą pojawiło się ok. 50 samolotów nurkujących Ju-88 i rozpoczęło bombardowanie węzła kolejowego i znajdujących się na nim transportów wojskowych. Dywizjony sowiecki i polski otworzyły ogień. Mimo ośmiu bezpośrednich trafień bomb w wagony kolejowe, przeciwlotnicy prowadzili skuteczny ogień zaporowy z dział i karabinów maszynowych.
Pułkownik Stanisław Dębniak, który 76 lat temu, wówczas w stopniu kaprala - dowódcy działa odpierającego ataki samolotów, tak wspomina tę chwilę:

„… Wtedy otworzyliśmy ogień. Dym i ogień wystrzałów utrudnił obserwację, ale okrzyk obsługi sąsiedniego przeciwlotniczego karabinu maszynowego: „dostał!” – potwierdził, że nasza seria była celna. Gdy nam zabrakło amunicji i działo przestało strzelać, wówczas do naszej świadomości dotarło, że wokół rozszalało się prawdziwe piekło....Darnicę objął pożar. To były najtrudniejsze chwile.”

Strącono 5 niemieckich samolotów. Straty dywizjonu: 45 poległych i zmarłych z ran, 7 zaginionych, 53 rannych i 3 zniszczone działa.
W pobliżu stacji kolejowej Darnica w zbiorowej mogile, na którą przeznaczono lej po wybuchu bomby, pochowano poległych i zmarłych z odniesionych ran bezpośrednio na stacji kolejowej Darnica. Natomiast 53 rannych (w tym 15 ciężko rannych) odwieziono do kijowskich szpitali, z których trzech zmarło z ran jeszcze tego samego dnia.

W sumie w walce na stacji kolejowej Darnica poniosło śmierć: 2 oficerów, 19 podoficerów i 22 szeregowców – razem 45 bohaterów. Ośmiu żołnierzy uznano za zaginionych, a zatem straty bezpowrotne wyniosły 53 zabitych, zmarłych z ran i zaginionych żołnierzy.
Po wojnie szczątki poległych ekshumowano i pochowano w kwaterze wojennej Cmentarza Darnickiego, gdzie dziś w szczególne daty w kalendarzu Polski zapalane są znicze i brzmią słowa wdzięczności, w rodzaju tych, które ujął w swej pieśni znany polski piosenkarz, kompozytor i aranżer Janusz Laskowski:

Na stacyjce zaśnieżonej,
na stacyjce pociąg stał,
w niebo były wymierzone
lufy wszystkich polskich dział.
Gdy na niebo się wkradła
Messerschmittów eskadra -
Polak łupnia wrogom dał!
Polak wrogom łupnia dał!

Dali im przeciwlotnicy
tęgie lanie z wszystkich luf!
Dziś, po latach, o Darnicy trzeba,
bracia, wspomnieć znów.
O przegranej faszystów
I o chłopcach, jak iskry -
trzeba, bracia, wspomnieć znów!
Wspominamy, bracia, znów!

Jeśli znów na polskie niebo
wkradnie się znienacka wróg,
to zaleci niedaleko...
Zapędzimy w kozi róg!
Wnet odnajdzie go radar
i bateria zagada,
strąci go z niebieskich dróg!
Złamie skrzydła czarny kruk!

Walki żołnierzy polskich pod Darnicą zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, napisem na jednej z tablic w okresie lat 1945 - 1990: "DARNICA 8 IV 1945".

Medal 100-lecia garnizonu Wojska Polskiego Leszno ustanowiony został przez Zarząd Stowarzyszenia Oficerów Rezerwy 69. Leszczyńskiego Pułku Przeciwlotniczego im. gen. dyw. Stefana Roweckiego „GROTA” i Garnizonu Leszno na pamiątkę Jubileuszu 100-lecia stacjonowania jednostek i instytucji wojskowych w Lesznie.

       Prawo otrzymania (wykupienia) medalu pamiątkowego mają:

a. żołnierze, którzy są lub odbyli czynną służbę wojskową w charakterze żołnierzy zawodowych lub odbyli zasadniczą służbę wojskową w jednostkach i instytucjach wojskowych garnizonu Leszno;

b. żołnierze i osoby cywilne, które są lub były na przydziałach mobilizacyjnych w jednostkach i instytucjach wojskowych garnizonu Leszno;

c. obecni lub byli pracownicy cywilni resortu Obrony Narodowej jednostek i instytucjach wojskowych garnizonu Leszno;

d. osoby fizyczne i prawne, które w sposób szczególny zasłużyły się dla garnizonu Leszno;  

e. medal może być przyznany pośmiertnie na wniosek rodziny;

f. przewiduje się pozyskanie medalu przez kolekcjonerów.

Medal Pamiątkowy 100-lecia garnizonu Wojska Polskiego wykonany został w dwóch wersjach:

I.1. medal o średnicy 4 cm wybity w kolorze srebrnym na wstążce.

2. Na awersie znajdują się cztery orły wojskowe symbolizujące:

W dolnej części znajduje się napis – „100-lecie garnizonu Wojska Polskiego Leszno” na tle panoramy miasta Leszna z jego herbem. W górnej części napis „1920 -2020”.

3. Na rewersie widnieje napis w języku łacińskim „SEMPER FIDELIS AD PATRIAM” co w tłumaczeniu na język polski oznacza „ZAWSZE WIERNI OJCZYŹNIE”.

4. Wstążka szerokości 42 mm barwy khaki – nawiązująca do koloru mundurów wojsk lądowych. Z lewej strony wstążki pasek szerokości 6 mm w barwach biało-czerwonych – symbolizujący barwy narodowe, z prawej strony pasek szerokości 6 mm w barwach złoto-czerwonych – symbolizujących barwy miasta Leszna.

II.1. medal o średnicy 6 cm wybity w kolorze brązowym.

2. Awers medalu identyczny jak medalu srebrnego.

3. Na rewersie znajduje się leszczyński ratusz oraz skróty nazw jednostek i instytucji wojskowych stacjonujących w garnizonie Leszno na przestrzeni 100-lecia jego istnienia.

Dnia 17 stycznia [sobota] 1920 roku na mocy zwycięskiego powstania wielkopolskiego 1918/1919 roku oraz postanowień Traktatu Wersalskiego Leszno i powiat leszczyński po ponad 120 latach zaborów powróciło do macierzy. Tego dnia rozpoczął się proces rewindykacji ziemi leszczyńskiej.

Rano 17 stycznia miasto opuściła niemiecka załoga. Domy przyozdobione zostały biało czerwonymi flagami. Tego dnia do miasta wkroczyły pierwsze oddziały Wojsk Wielkopolskich. Jako pierwszy przybył patrol ułanów z 2. Pułku Ułanów Wielkopolskich. Później przybyły inne pododdziały wojsk Frontu Wielkopolskiego. Były to 1 kompania 9. Pułku Strzelców Wielkopolskich, dwie kompanie 12. Pułku Strzelców Wielkopolskich, 2 szwadron 2. Pułku Ułanów Wielkopolskich, 2 dywizjon 2. Pułku Artylerii Polowej Wielkopolskiej.

Następnego dnia [niedziela] około godziny 11:45 nad miastem pojawiły się samoloty 4. eskadry porucznika pilota Jerzego Dziembowskiego pod dowództwem podporucznika pilota Białego z Poznania, które wykonały lot demonstracyjny.

W samo południe na miejskim Rynku odbyła się podniosła uroczystość, na którą z Poznania przybył generał Józef Dowbor Muśnicki, drugi dowódca powstania wielkopolskiego wraz z wojewodą poznańskim Witoldem Celichowskim oraz przedstawicielem misji koalicyjnej – francuskim pułkownikiem Marguet. W obecności wojska oraz rozradowanych tłumów mieszkańców miasta na Rynku rozpoczęła się msza odprawiona przez księdza Pawła Steinmetza. Potem przemówił do zebranych między innymi generał Dowbor – Muśnicki, oznajmiając przejęcie miasta i powiatu przez Polskę. Symbolicznie przekazał władzę staroście Tadeuszowi Sobeckiemu. Zebrani leszczynianie odśpiewali Marsyliankę, Rotę i Mazurka Dąbrowskiego. Później odbyła się defilada wojskowa. Po południu w całym mieście trwały festyny i zabawy taneczne.

Proces rewindykacji pod względem wojskowym zabezpieczała 3. Dywizja Strzelców Wielkopolskich generała Wincentego Odyńca. 9. Pułk Strzelców Wielkopolskich tejże dywizji utworzył szpital polowy [mieścił się w obecnym Gimnazjum nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich]. Równocześnie ten sam pułk utworzył Komendę Placu, [mieściła się przy obecnej ulicy Żwirki i Wigury]. Przy ulicy Dworcowej powstała Powiatowa Komenda Uzupełnień. Pierwszym dowódcą garnizonu został pułkownik Mieczysław Poniatowski.

W latach 30-tych XX wieku dla upamiętnienia tego faktu trzy ulice w mieście nazwano: 17. Stycznia oraz Niepodległości i Wolności. Dwie ostatnie prowadziły od strony Osiecznej do Rynku. Tymi ulicami właśnie 17 stycznia 1920 roku przybył pierwszy patrol Wojsk Wielkopolskich. W okresie międzywojennym ten dzień w mieście był traktowany jako Święto Niepodległości.

Tak powstał garnizon Leszno, który istnieje do dnia dzisiejszego.