AKTUALNOŚCI

Dzień 7 maja dla 17. Pułku Ułanów Wielkopolskich im. Króla Bolesława Chrobrego stacjonującego w leszczyńskich koszarach w okresie międzywojennym to szczególny dzień. Było to święto pułkowe tej znamienitej jednostki obchodzone uroczyście przez brać ułańską i społeczność leszczyńską. Kultywując tradycje jednostek wojskowych z tego okresu stacjonujących w Lesznie nasze Stowarzyszenie rozpoczęło piękną inicjatywę w 2013 roku. Zorganizowaliśmy zawody strzeleckie w postaci Memoriału, dla którego patronem obraliśmy byłego żołnierza 17.puł – wachmistrza Ludwika KOSTERĘ, mieszkańca i obywatela Leszna, wybitnego sportowca, w okresie powojennym znamienitego trenera polskich strzelców, w tym medalistów olimpijskich.

W dniu 17 maja 2019 roku odbył się kolejny, VI Memoriał im. Ludwika Kostery. Od 2015 roku ustaliliśmy termin rozgrywania Memoriału na początek maja, właśnie dla uczczenia święta 17.puł. Niestety, drugi rok z rzędu, leszczyńska jednostka wojskowa nie podjęła współpracy w zakresie organizacji tego memoriału, mimo że w dotychczasowych, pierwszych czterech memoriałach zawody odbywały się na strzelnicy wojskowej. Tradycji stało się zadość dzięki wyjątkowym okolicznościom oddania do użytku po gruntownym remoncie miejskiej strzelnicy sportowej przy III Liceum Ogólnokształcącym im. Juliusza Słowackiego przy pl. Kościuszki. Szczególnie nam miło, że nasz Memoriał został objęty Honorowym Patronatem przez Prezydenta Miasta Leszna Łukasza Borowiaka. Nasze zawody strzeleckie praktycznie zainaugurowały otwarcie i użytkowanie tej strzelnicy. Zawody VI Memoriału zorganizowaliśmy wspólnie z Urzędem Miasta Leszna i Leszczyńskim Okręgowym Związkiem Strzelectwa, ponieważ kultywowanie tradycji wojskowych i pamięć o bohaterach Rzeczypospolitej są nam wszystkim bliskie i aktualne.

VI Memoriał im. Ludwika Kostery rozpoczął się na miejskiej strzelnicy o godz. 10:00. W zawodach strzeleckich uczestniczyło 18 trzyosobowych drużyn reprezentujących Urząd Miasta Leszna, Komendę Miejską Policji w Lesznie, Państwową Straż Pożarną w Lesznie, Straż Miejską w Lesznie, 19. Samodzielny Oddział Geograficzny, 1. Leszczyński dywizjon przeciwlotniczy, 3. Kresowy dywizjon przeciwlotniczy, Leszczyński Okręgowy Związek Strzelectwa (dwie drużyny), Klub Żołnierzy Rezerwy LOK Leszno, Leszczyńskie Towarzystwo Strzeleckie, Koło Powiatowe ZWiRWP z Kościana, Strzelcy Święciechowscy, Sympatycy 17. puł z Leszna, Zespół Szkół nr 4 z Leszna, III Liceum Ogólnokształcące (gospodarz obiektu) i nasze Stowarzyszenie Oficerów Rezerwy 69Lpplot (dwie drużyny). Otwarcia Memoriału dokonał Prezes naszego Stowarzyszenia płk w st. spocz. Mirosław ROCHMANKOWSKI wraz z sędzią głównym zawodów p. Wiesławem GABRYELSKIM oraz gościem honorowym p. Leonardem KOSTERĄ – synem patrona Memoriału.

Po oficjalnym rozpoczęciu zawodów Prezes ROCHMANKOWSKI wraz z p. Leonardem KOSTERĄ i p. Antonim Neczyńskim, sympatykiem naszego Stowarzyszenia, udali się na cmentarz parafialny w Lesznie przy ul. Kąkolewskiej aby na mogile Ludwika KOSTERY złożyć wiązankę kwiatów i zapalić znicze.

Do obejrzenia zdjęć z zawodów memoriałowych zapraszamy do naszej galerii. Kliknij tutaj.

Główna część zawodów składała się z dwóch konkurencji:

- strzelanie z pistoletu sportowego 5,6mm. Każdy zawodnik oddał 10 strzałów ocenianych do tarczy fb 23p w postawie stojąc z odległości 25 metrów;

- strzelanie z karabinu sportowego 5,6mm. Każdy zawodnik oddał 10 strzałów ocenianych do tarczy fb 23p (zmniejszona) w postawie leżąc z podpórką z odległości 50 metrów.

Wyniki indywidualne trzyosobowych zespołów składały się na wyniki drużynowe z poszczególnych strzelań. Prowadzona była również klasyfikacja łączna (pistolet i karabin sportowy) w tzw. dwuboju strzeleckim – indywidualna i drużynowa. Oto zdobywcy pierwszych trzech miejsc w poszczególnych konkurencjach i klasyfikacjach.

Konkurencja pistoletu sportowego - klasyfikacja indywidualna:

1. asp. Marek KASPERSKI (KM Policji Leszno) – 99 pkt.

2. Maciej ZARWAŃSKI (LTS) – 98 pkt.

3. st. sierż. Sebastian ŚCIMBORSKI (3.Kdplot Leszno) – 97 pkt.

Konkurencja pistoletu sportowego - klasyfikacja drużynowa:

1. Leszczyński Okręgowy Związek Strzelectwa zespół nr 1 – 290 pkt.

2. Leszczyński Okręgowy Związek Strzelectwa zespół nr 1 – 286 pkt.

3. KM Policji Leszno – 280 pkt.

Konkurencja karabinu sportowego - klasyfikacja indywidualna:

1. Bartosz MICHAŁOWSKI (KŻR LOK Leszno) – 98 pkt.

2. st. sierż. Sebastian ŚCIMBORSKI (3.Kdplot Leszno) – 97 pkt.

3. kpt. Dawid MILCZYŃSKI (19.SOG Leszno) – 96 pkt.

Konkurencja karabinu sportowego - klasyfikacja drużynowa:

1. PSP Leszno – 281 pkt.

2. KŻR LOK Leszno – 275 pkt.

3. LTS – 272 pkt.

Klasyfikacja indywidualna dwuboju strzeleckiego:

1. st. sierż. Sebastian ŚCIMBORSKI (3.Kdplot Leszno) – 194 pkt.

2. Bartosz MICHAŁOWSKI (KŻR LOK Leszno) – 193 pkt.

3. mł. asp. Damian GOŁEMBSKI (KM Policji Leszno) – 192 pkt.

Klasyfikacja drużynowa dwuboju strzeleckiego:

1. KM Policji Leszno – 551 pkt.

2. KŻR LOK Leszno – 550 pkt.

3. LOZS zespół nr 2 – 545 pkt.

Zwieńczeniem zawodów była konkurencja specjalna dla pierwszych dziesięciu zawodników w klasyfikacji indywidualnej karabinu sportowego. Polegała ona na oddaniu jednego strzału przez każdego z czołowej dziesiątki z karabinu sportowego kbks kal. 5,6mm, w postawie klęcząc, z odległości 50 metrów do tarczy okolicznościowej (wygrywał zawodnik, którego strzał był najbliższy środka tarczy). Zwycięzcą okazała się p. Anna WYPYCH z Leszczyńskiego Towarzystwa Strzeleckiego. Puchar za zwycięstwo w konkurencji specjalnej wręczył zwyciężczyni osobiście fundator pucharu p. Leonard KOSTERA, syn patrona naszego Memoriału. Zwyciężczyni otrzymała również dyplom okolicznościowy oraz miniaturę logo VI Memoriału.

Dodatkową konkurencją rozegraną w ramach VI Memoriału było strzelanie z pistoletu wojskowego do tarczy 23p w postawie stojąc z odległości 25 metrów.

W konkurencji tej trzy pierwsze miejsca zajęli:

1. Zenon DEMSKI (LOZS zespół nr 2) – 97 pkt.

2. Adam KRZYŻANIAK (LOZS zespół nr 1) – 95 pkt.

3. asp. Adam KASPERSKI (KM Policji Leszno) – 94 pkt.

Nagrody wręczali Prezes Stowarzyszenia płk w st. spocz. Mirosław ROCHMANKOWSKI, sędzia główny zawodów Wiesław GABRYELSKI oraz gość honorowy p. Leonard KOSTERA.

Pierwszych trzech zawodników w klasyfikacji indywidualnej oraz pierwsze trzy zespoły w klasyfikacji drużynowej uhonorowano okolicznościowymi pucharami i medalami. Pierwszym sześciu we wszystkich klasyfikacjach, indywidualnej i drużynowej, wręczono dyplomy. Każdy uczestnik memoriału otrzymał również medal pamiątkowy potwierdzający udział w zawodach.

W zawodach VI Memoriału uczestniczyli również uczniowie dwóch leszczyńskich placówek oświatowych – III Liceum Ogólnokształcące i Zespół Szkół nr 4. Za najlepszą postawę wśród młodzieży specjalnym pucharem uhonorowany został uczeń Zespołu Szkół nr 4 Cezary KRAJEWSKI.

Pogoda nam dopisała. Przez cały czas zawodów świeciło piękne majowe słońce. Warunki strzelania były wyśmienite. Miejska strzelnica sportowa jest wspaniałym obiektem, dobrze wyposażonym i, co najważniejsze, bezpiecznym do rozgrywania zawodów strzeleckich. Jako organizatorzy zadbaliśmy o gorące i zimne napoje (kawa, herbata, woda mineralna). Jak wiele imprez czy tego typu zawodów, tak i ten memoriał nie mógł się odbyć bez degustacji „wojskowej” grochówki. Dzięki ładnej pogodzie i miłej atmosferze nastroje uczestników były wyśmienite. Byli zadowoleni zarówno z organizacji, przebiegu i zabezpieczenia, jak również z osiągniętych wyników. Zgłosili także akces uczestnictwa w VII Memoriale im. Ludwika KOSTERY w 2020 roku.

Zarząd Stowarzyszenia dziękuje serdecznie wszystkim, którzy zaangażowali się w organizację i sprawny przebieg VI Memoriału.

Przypadająca 75. rocznica zdobycia Monte Cassino skłania do kilku refleksji.
Walki o przełamanie umocnionej Linii Gustawa, której najważniejszym punktem było wzgórze klasztorne na Monte Cassino toczyły się 5 miesięcy, od 17 stycznia do końca maja 1944 roku.
Warunki, w których przyszło walczyć były bardzo różnorodne – od dłuższego napływu wód spływających z gór oraz śniegu w sezonie zimowym, po jałowy księżycowy krajobraz latem. Kampania włoska, jak żadna inna w Europie, zmobilizowała armie wielu narodów i kultur. Okrutny charakter walk dorównywał temu co było najgorsze na froncie wschodnim, natomiast straty przekraczały dane z frontu zachodniego.
W trwającej 129 dni serii czterech bitew o Monte Cassino, łączne straty walczących stron w rannych i zabitych wyniosły około 200 tys. żołnierzy – niemieckich, włoskich, francuskich, amerykańskich, brytyjskich, hinduskich, nowozelandzkich, polskich, kanadyjskich i południowoafrykańskich.
Warto pamiętać, że już w pierwszej bitwie (od 17 stycznia do 11 lutego), brali udział Polacy. Byli to żołnierze 1 Samodzielnej Kompanii Komandosów – dowodzonej przez mjr Smrokowskiego, którzy współdziałali z brytyjską 56 DP.
W bitwie o Monte Cassino, zwanej – piekłem dziesięciu armii, doniosłą rolę spełnił również 2 Korpus Polski gen. Władysława Andersa, który wziął udział w czwartej bitwie – w dniach od 12 do 19 maja. To żołnierze polscy pierwsi zatknęli flagę biało-czerwoną na zdobytych ruinach klasztoru. Zwycięstwo to okupione zostało wysokim kosztem. W sumie straty w zabitych i rannych wyniosły: 281 oficerów i 3503 żołnierzy.
Poległych i zmarłych z ran pochowano na cmentarzu, usytuowanym między klasztorem a wzgórzem "593", dwoma celami o które najzacieklej walczyli. Leży ich tam 1054.  W 1970 roku dołączył do nich, zmarły w Londynie,  gen. Władysław Anders.   

Autor: dr E. Śliwiński

17 pułk ułanów wielkopolskich w 1929 roku obchodził 10 rocznicę sformowania. Z tej okazji w dniu 7 maja, święta pułkowego jednostki, odbyła się uroczysta zbiórka pułku konno w koszarach głównych (przy dzisiejszej ul. Racławickiej), wyprowadzenie sztandaru pułku oraz msza św. polowa na placu. Następnym akcentem było odsłonięcie na terenie koszar pomnika ku czci ułanów poległych w wojnie polsko-bolszewickiej 1920-1921. Honorowy patronat nad budową pomnika sprawował pierwszy dowódca pułku, ppor. w st. spocz. Edward Grabski. Na trzech marmurowych tablicach umieszczono 74 nazwiska poległych ułanów. Na tablicy środkowej w górnej części znajdował się napis „KU CZCI POLEGŁYM – KU PAMIĘCI ŻYJĄCYCH 6.I.1919 – 6.I.1929”. Niżej wyryto daty i miejsca najważniejszych wydarzeń z życia pułku: powstanie pułku, większe bitwy, powrót do Gniezna i przybycie do stałego garnizonu w Lesznie. Wyryto też nazwiska oficerów, podoficerów i ułanów nagrodzonych orderem Virtuti Militari.

Pomnik nie dotrwał do czasów współczesnych a nawet powojennych, ponieważ, po wybuchu II wojny światowej i wkroczeniu hitlerowców do Leszna, został przez nich bezpowrotnie zniszczony.

W latach 90-tych nastąpiło zdecydowane ożywienie współpracy żyjących, byłych żołnierzy 17 pułku ułanów z dowództwem i żołnierzami 69 pułku przeciwlotniczego, stacjonującego w byłych koszarach 17puł, jak również władzami samorządowymi regionu leszczyńskiego i lokalnymi działaczami społecznymi. We wrześniu 1994 roku przypadała 50 rocznica sformowania 69paplot. W obchody tego święta wpisała się inicjatywa członka Leszczyńskiego Klubu Myśli Obywatelskiej – Bolesława Szudejki, który czynił starania o zrekonstruowanie pomnika ku czci żołnierzy 17puł poległych w 1920 roku. Prace rekonstrukcyjne odbywały się pod nadzorem artysty plastyka Ireneusza Daczki. Wystosowano apel do mieszkańców województwa leszczyńskiego o finansowe wsparcie tej inicjatywy. Uroczystość odsłonięcia pomnika odbyła się w godzinach wieczornych 2 września w byłych koszarach 17puł im. Bartosza Głowackiego (lokalizacja pomnika podobna jak przedwojennego oryginału). W uroczystości tej wzięło udział wielu byłych ułanów, licznie przybyli mieszkańcy miasta oraz delegacje szkół z Bielaw i Rydzyny ze sztandarami (szkoły te noszą imię 17puł). Kompania honorowa wystąpiła w rogatywkach z żółtymi otokami i kopią sztandaru 17puł. Pomnik poświęcił ks. kapelan kpt. Bolesław Bugzel, nomen omen syn podoficera tego pułku, a odsłonięcia dokonali: por. w st. spocz. Henryk Sadowski, wojewoda leszczyński Eugeniusz Matyjas i inicjator rekonstrukcji pomnika Bolesław Szudejko. Końcowym akcentem uroczystości był apel poległych a delegacje złożyły wiązanki kwiatów i zapaliły znicze przy pomniku.

Nasze Stowarzyszenie wpisało jako jedno z zadań statutowych kultywowanie tradycji 17puł. Staramy się corocznie pamiętać w maju o święcie 17puł. W tym roku, w dniu 7 maja, delegacja naszego Stowarzyszenia oddała hołd żołnierzom tego pułku zapalając znicz przy zrekonstruowanym pomniku poświęconym żołnierzom 17puł poległym w 1920 roku.

*****

17 Pułk Ułanów Wielkopolskich im. Króla Bolesława Chrobrego był jedną z nielicznych jednostek Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, która swymi korzeniami sięgała do epoki napoleońskiej.

17 pułk ułanów  formowany był na Litwie, od lipca 1812 roku,  przez pułkownika hrabiego Michała Tyszkiewicza.  Na początku 1813 roku znalazł się na terenie Wielkopolski i wszedł w skład dywizji gen. Vandamme’a podporządkowanej XIII korpusowi marszałka L. Davota. Walczył pod Bremą, Hamburgiem i Lubeką. Przydzielono go do sprzymierzonej armii duńskiej. Po klęsce Napoleona 17 pułk ułanów wrócił do kraju i w lutym 1815 roku został rozformowany.

Odrodził się w 1919 roku w Gnieźnie podczas powstania wielkopolskiego, początkowo jako 3 pułk ułanów a od lutego 1920 roku jako 17 pułk ułanów wielkopolskich. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Jako pierwszy, zwarty polski oddział, wkroczył 7 maja do Kijowa. Dzień ten stał się, po kilku latach, oficjalnym świętem pułkowym. W latach 1921-1939 stacjonował w Lesznie, gdzie w kasynie oficerskim urządzono Muzeum Pułkowe. Wśród licznych eksponatów znajdowały się także pamiątki z okresu napoleońskiego, m.in. mundur płk. Michała Tyszkiewicza. W 1929 roku na terenie koszar, przy ul. Racławickiej, odsłonięto pomnik ku czci poległych ułanów w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku. Pułk osiągał znakomite wyniki w szkoleniu jak i zawodach sportowych organizowanych w Wojsku Polskim. Porucznik Michał Gutowski z końmi „Dion” i „Warszawianka” reprezentował Polskę na igrzyskach olimpijskich w Berlinie w 1936 roku. Wielu oficerów brało udział w ogólnopolskich jeździeckich zawodach sportowych.

Po wybuchu wojny, pułk w składzie Wielkopolskiej Brygady Kawalerii, przez kilka dni walczył w obronie odcinka granicznego pomiędzy Rydzyną a Kaszczorem. 4 września rozpoczęto odwrót, razem z całością sił Armii „Poznań”. Stoczył ciężkie walki nad Bzurą i w Puszczy Kampinoskiej. Brał udział w obronie Warszawy.

Z 1080 żołnierzy, którzy wyszli na wojnę, poległo około 300, wielu było rannych. Wielu oficerów trafiło do niewoli niemieckiej a kilkunastu do sowieckiej (zostali zamordowani w 1940 roku). Niemcy zburzyli również pomnik ku czci poległych ułanów w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku, znajdujący się na terenie koszar 17 pułku ułanów.

W 1993 roku tradycje pułku przejął stacjonujący w Lesznie 69. Pułk Przeciwlotniczy, który z rąk por. Henryka Sadowskiego (żołnierza 17. puł.) w dniu 4 czerwca  przejął replikę sztandaru  „siedemnastaków”.  W 1994 roku odsłonięto odbudowany pomnik zniszczony przez hitlerowców. Trzy Szkoły Podstawowe noszą imię 17. Pułku Ułanów Wielkopolskich: SP w Rydzynie (od 1972 roku), SP w Bielawach (od 1984 roku) i SP w Goniembicach (od 2007 roku).

Autor: E. Śliwiński